आज विश्व जनसंख्या दिवस, विश्वको जनसंख्या करिब आठ अर्ब

राजविराज । आज विश्व जनसंख्या दिवस–२०२२ मनाइँदैछ । यो दिवस हरेक वर्ष जुलाई ११ मा मनाइन्छ । वर्ल्डोमीटरका अनुसार यस वर्ष विश्वको जनसंख्या करिब ८ अर्ब पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष यो साढे सात अर्बभन्दा बढी थियो ।

यसअघि यो दिनलाई चाडपर्वका रुपमा मनाउने गरी निरन्तर विकासका लागि आह्वान गरिएको थियो । तर, बढ्दो जनसङ्ख्याका कारण यो दिन चिन्ता व्यक्त गर्ने र चेतना फैलाउने अवसर बनेको छ । यस वर्षको विश्व जनसंख्या दिवसको नारा पनि यसैमा आधारित छ । आज को दिन संसारभरि जनसंख्या नियन्त्रण गर्न मानिसहरूलाई विभिन्न उपायहरूको परिचय गराइन्छ। यसका साथै परिवार नियोजनको विषयमा पनि चर्चा हुन्छ । यस दिनमा जनसङ्ख्या नियन्त्रणका कार्यक्रम हुने र ती कार्यक्रमहरूमार्फत बढ्दो जनसङ्ख्यालाई नियन्त्रण गर्न जनचेतना जगाउने प्रयास गरिन्छ ।

यस वर्षको विश्व जनसङ्ख्या दिवसको नारा ‘८ अर्ब मानिसको विश्वः सबैका लागि लचिलो भविष्य, अवसर, अधिकार र विकल्प सुनिश्चित गर्ने’ रहेको छ । यो विषयवस्तुबाट विश्वको जनसंख्या आठ अर्बको चिन्ताजनक स्तरमा पुगेको तर अधिकार र अवसरको समानताबाट धेरै टाढा रहेको स्पष्ट हुन्छ ।

विश्व जनसंख्या दिवस मनाउने प्रेरणा ‘पाँच बिलियन दिवस’ बाट आएको हो। 11 जुलाई 1987 मा पाँच बिलियन दिवस मनाइएको थियो। त्यतिबेला विश्वको जनसंख्या पाँच अर्ब नाघेको थियो । त्यसपछि संयुक्त राष्ट्रसंघले पहिलो पटक यसबारे चिन्ता व्यक्त गरेको थियो। त्यसयता विश्वमा बढ्दो जनसङ्ख्यालाई नियन्त्रण गर्न र परिवार नियोजनका बारेमा जनचेतना फैलाउन संयुक्त राष्ट्रसंघले विश्व जनसङ्ख्या दिवस मनाउन थालेको हो ।

वास्तवमा दिनप्रतिदिन बढ्दो जनसङ्ख्याले विश्वका लागि चिन्ताको विषय बनेको छ । विगतमा यो वरदान थियो तर अहिले अभिशाप बनेको छ । यसका कारण बेरोजगारी, भोकमरी, अशिक्षा जस्ता समस्याले भयावह रूप धारण गरेको छ । त्यसैले यसको नियन्त्रणलाई अहिले उच्च प्राथमिकतामा राखिएको छ । आजको दिन विश्वभर परिवार नियोजन, गरिबी, लैङ्गिक समानता, निरक्षरता, नागरिक अधिकार, आमा तथा बाल स्वास्थ्य, गर्भनिरोधक औषधिको प्रयोगलगायतका अनेकौं पक्षमा मन्थन गरिन्छ ।

संयुक्त राष्ट्र संघको पछिल्लो अनुमान अनुसार सन् २०२२ को जुलाई सम्ममा विश्वको जनसंख्या ७ अर्ब ९६ करोड नाघेको छ । सन् २०३७ सम्म मा ९ अर्ब र २०५७ सम्म मा १० अर्ब पुगने छ ।